Menu Sluit
Interview
Kunst & cultuur
15 mei 2025, 07:00
Ad Maatjens

"Cultuur moet toegankelijk zijn voor iedereen"

Op het gebied van sponsoring is hightechbedrijf ASML vooral bekend als een van de zes premium partners achter het Brainport-partnership van PSV, de hoofdsponsor van PSV. Maar ook op maatschappelijk, educatief en cultureel gebied zet ASML grote stappen. Carl Leen is programma manager bij de afdeling maatschappelijke betrokkenheid van ASML. “We zijn hier een serieus verhaal aan het schrijven”.

ASML is inmiddels een van de belangrijkste en grootste technologiebedrijven van Nederland, met een enorme reputatie maar ook met een grote impact op de regio. “De positieve kant is dat de gehele hightech industrie, waar ASML een groot onderdeel van uitmaakt, voor een grote economische groei zorgt in deze regio en dat brengt veel werkgelegenheid met zich mee”, zegt Leen. “Tegelijkertijd zien we ook dat maatschappelijke uitdagingen versterkt worden door onze groei, zoals bijvoorbeeld het tekort aan woningen. We willen verantwoordelijkheid nemen voor die impact. Daarbij zoeken we naar structurele oplossingen met input van de gemeenschap zodat de Brainportregio een fijne en aantrekkelijke plek is om te wonen, voor iedereen. Dat is de start van ons verhaal.”

Door de krachten te bundelen maken we deze unieke regio stap voor stap aantrekkelijker voor iedereen

Carl Leen

Ambitie

Om die ambitie kracht bij te zetten heeft ASML in 2020 de afdeling 'Maatschappelijke betrokkenheid' opgezet, een team van momenteel 25 collega’s dat zich wereldwijd op dit gebied bezighoudt. Maar een team is niets zonder budget, weet ook Leen. “We zijn hier een serieus verhaal aan het schrijven. We hebben vanuit ASML het commitment om per werknemer te groeien naar 2.500 euro dat we kunnen inzetten voor sociale impact. Voor Brabant gaat het dan om een bedrag van ongeveer 50 miljoen euro per jaar. Het gaat dus veel verder dan enkele sponsoractiviteiten. Onze afdeling onderzoekt welke maatschappelijke uitdagingen we moeten oppakken en gaat dan op zoek naar de meest geschikte partners om deze uitdaging mee te adresseren. Op basis van uitgebreid onderzoek onder verschillende stakeholders in onze omgeving maken wij onze keuzes. Hieruit zijn vier aandachtsgebieden geformuleerd: een aantrekkelijke leefomgeving, een leefomgeving voor iedereen, talent en educatie en vrijwilligerswerk van onze medewerkers. Onder deze vier pijlers hebben we meerdere programma’s neergezet zoals o.a. betaalbaar wonen, een groene leefomgeving, techniekeducatie, de toegang tot basisbehoeften of de integratie van nieuwkomers . Daarmee willen we tot de kern komen waar ASML met zijn partners het verschil kan maken. Binnen het aandachtsgebied 'een aantrekkelijke leefomgeving' heb je onder andere een programma dat zich richt op kunst en cultuur, dat is een van de programma’s waar ik me op focus. Cultuur zien we als een verbindende factor en moet toegankelijk zijn voor iedereen.“ Een aantal voorbeelden van de samenwerkingen van ASML op cultuurgebied zijn de partnerships met Brabant C, lichtfestival GLOW, Muziekgebouw Frits Philips Eindhoven, Poppodium Effenaar, het Van Gogh Museum in Amsterdam en in Nuenen maar ook heel lokaal met theater De Schalm en Art4U.

Wat is het ASML x Brabant C project?

Leen: “Ik was als programmamanager aan het zoeken naar wat er leeft en wat er nodig is in de regio op het gebied van cultuur. We hebben met talloze stakeholders in de regio gesprekken gevoerd. Uiteindelijk kwam het er op neer dat we willen bijdragen aan een sterke en toegankelijke culturele regio en een stimulans willen geven aan culturele makers. Dan ga je op zoek naar partijen met wie je dat het beste kunt doen. Zo zijn we bij de provincie en Brabant C terechtgekomen. Brabant C is het investeringsfonds voor cultuur van de provincie Noord-Brabant. Zij hebben al jaren de missie om het culturele leven in Brabant te versterken. Als je die missie koppelt aan onze ambitie heb je een hele interessante combinatie. Uit die gesprekken is de financieringsregeling ontstaan waarmee een extra, dubbele impuls van middelen wordt gegeven richting de makers om daarmee mooie culturele activiteiten op te zetten. Het is een mooi publiek-privaat partnership waarvan je de impact in de komende maanden en jaren zult zien. Dit is overigens additioneel op onze bestaande culturele partnerships.”

Jullie grootste culturele partnership is met het Van Gogh Museum.

Leen: “Als Brabants bedrijf verbinden we ons graag aan Vincent van Gogh, misschien wel de meest bekende Brabander in de wereld. We hebben de samenwerking met het Van Gogh Museum onlangs opnieuw verlengd en blijven in ieder geval tot het einde van 2028 als hoofdpartner aan het museum verbonden. De kern van het partnership is het gezamenlijke onderzoek dat we voeren naar, en beheer en behoud van, de grootste collectie van Vincent van Gogh ter wereld. Het verhaal van Van Gogh sluit mooi aan bij ASML omdat hij heel onderzoekend te werk ging, hij was een rebel en een vernieuwer. We willen dat verhaal graag overbrengen op de volgende generatie via educatieprogramma’s die we samen met het museum internationaal uitrollen. Daarnaast werken onze ingenieurs de komende jaren nauw samen met het museum aan de ontwikkeling van het ASML Science Centre. Een onderzoekscentrum waarin geavanceerde technologie van ASML en moderne apparatuur worden ingezet om de meesterwerken van Vincent van Gogh tot in het kleinste detail te onderzoeken en deze in optimale staat te houden.. Dichter bij huis werken we samen met het Van Gogh Village Museum in Nuenen, de plek in Brabant waar Van Gogh zijn zoektocht naar kleur en licht begon. Hier hebben we Vincents Lichtlab ontwikkeld. Dat is een speciale ruimte in het museum waarin kinderen met hun handen aan de slag gaan. Daar leren ze van alles kennen over licht en wat het betekende voor Van Gogh maar ook in het dagelijkse leven. Je wilt iets teweeg brengen op het gebied van cultuur en techniek. De combinatie die we maken met onze partners zorgt voor unieke ervaringen.”

Hoe belangrijk is het educatie aspect voor ASML?

Leen: “Talent en Educatie is een van de vier pijlers waarop we ons beleid hebben gebaseerd. Educatie is enorm belangrijk voor ons. We investeren enerzijds in onderwijsprogramma’s die inzetten op kansengelijkheid in het onderwijs en anderzijds in projecten waarmee we de pool van technisch talent willen vergroten. Zo willen we willen laten zien wat je allemaal kunt doen met techniek om maatschappelijke uitdagingen op te lossen. We betrekken educatie actief in onze partnerships. Techniek vind je namelijk overal, in het museum, bij de muziekschool of rond het voetbalveld van PSV. Dat kan dan gaan over internationale initiatieven die we uitrollen met het Van Gogh Museum maar ook over lokale samenwerkingen zoals met de lokale muziekschool Art4U. De samenwerking met Art4U bestaat uit meerdere lagen. Het belangrijkste onderdeel is Meer Muziek in de Klas. Dat is een landelijk programma waar wij lokaal in investeren. Wij zorgen er zo voor dat ongeveer 10.000 kinderen in de regio structureel meer en betere muzieklessen krijgen. Het programma bestond al, wij zijn ingestapt als partner. Door de samenwerking krijgen de kinderen meer en betere lessen en zijn er meer mogelijkheden voor talentontwikkeling. Om echte, structurele impact te realiseren werk je het beste samen met de scholen. Art4U heeft hier de juiste ervaring en expertise voor in huis en is dus een cruciale schakel tussen ons en de scholen in onze omgeving. Om muziektalent in de regio een nog beter podium te bieden, draagt ASML daarnaast bij aan de renovatie van de concertzaal van Art4U in Veldhoven. De samenwerking speelt ook in op de schaalsprong, de veranderende samenleving in de regio en de veranderende vraag naar verschillende muzieklessen.”

Wat is de ASML Junior Academy?

Leen: “De ASML Junior Academy is een project waarbij ASML scholen in onze regio gratis wil voorzien van kwalitatief techniekonderwijs. Docenten en scholen hebben niet altijd de juiste materialen of achtergrondkennis op dat gebied. Wij hebben beslist dat we hier een ondersteunende rol in kunnen spelen, waardoor we een samenwerking zijn aangegaan met Mad Science. Dit is een ervaren organisatie die op een leuke en educatieve manier een techniekles kan verzorgen met alles er op en er aan. Zodat kinderen echt een gevoel krijgen bij techniek en misschien op latere leeftijd een keuze maken dat techniek iets voor hen is. Zo hebben we vorig jaar via dit programma 90.000 kinderen in onze regio kunnen bereiken met een pakket van 6 technieklessen in de klas. Dezelfde aanpak zien we dus terug bij 'Meer Muziek in de Klas', maar dan gericht op muziekonderwijs. Wat ik mooi vind is dat dit soort projecten impact heeft op zowel de leerlingen als de leraren. Enerzijds zorgen we ervoor dat de leerlingen kunnen genieten van leuke en kwalitatieve technieklessen op school maar anderzijds krijgen we ook terug van leerkrachten dat zij via deze lessen enthousiaster worden over techniekonderwijs en zelf gaan experimenteren met de mogelijkheden ervan.”

Hoe maken jullie je keuzes in sponsoring?

Leen: “Bij ASML spreken we eigenlijk altijd van een samenwerking. Onze eerste vraag is altijd: wat kunnen we samen betekenen voor de maatschappij? We doen dit in de meeste gevallen door een combinatie te maken tussen mankracht en financiële middelen. Je kunt je voorstellen dat we aanvragen krijgen vanuit heel Nederland maar we concentreren ons in eerste instantie op Zuidoost-Brabant. Wat onder de Brainportregio valt is wel vastgesteld. Dat zijn 21 gemeentes, waaronder bijvoorbeeld Eindhoven, Veldhoven, Helmond, Best en Nuenen. Daarnaast moeten nieuwe aanvragen natuurlijk ook passen binnen de pijlers die ik eerder heb uitgelegd.”

Combineren jullie ook partnerships? Ik kan me voorstellen dat het partnership met PSV en de ASML Marathon Eindhoven assets geven die jullie kunnen inzetten voor de regio? Net als de concerttickets waar jullie de beschikking over hebben vanuit de samenwerking met Het Muziekgebouw en Effenaar?

Leen: “Natuurlijk. Als je teruggaat naar hoe we een partnership starten begint dat altijd eerst met de vraag: dient dit partnership voornamelijk de maatschappij? Dan gaan de gesprekken ook meteen anders van start. Dan heb je het over wat je echt wil bereiken. Vanuit de cultuur richt ik mij op drie doelgroepen: ten eerste de inwoners van de Brainportregio, hoe zorgen we er samen voor dat deze organisatie nog beter in gaat spelen op de noden van de inwoners van onze regio? Daarnaast de internationale gemeenschap in deze regio. We hebben een instroom van nieuwe medewerkers, waaronder veel buitenlandse werknemers. We willen dat ze de Nederlandse cultuur leren kennen zodat ze beter kunnen integreren. Als derde doelgroep hebben we gezinnen met een smalle beurs. Daarbij willen we er voor zorgen dat mensen die niet zo makkelijk toegang hebben tot PSV of een concert toch die mogelijkheden krijgen. Bij PSV hebben we de ASML Community Lounge, maar die dient bij ons niet voor klanten en zakelijke relaties. De 150 stoelen zetten we in voor de samenleving, voor mensen die iets doen in de gemeenschap of mensen die geen toegang hebben tot een wedstrijd topvoetbal in Nederland. Bij de ASML Marathon konden we mensen die de deelname niet konden betalen, via een anonieme inschrijving toch laten starten. Maar we boden ze ook aan of ze begeleiding wilden hebben richting de marathon of behoefte hadden aan loopschoenen, kleding etc. Zo hebben we 500 mensen kunnen overtuigen om toch mee te lopen.”

Waaruit bestaat de samenwerking met Effenaar en Muziekgebouw Eindhoven?

Leen: ”Het verhaal met Effenaar bestaat uit verschillende lagen, enerzijds kijk je naar de kern van een poppodium: de programmatie. Door extra financiële middelen te investeren in het programma van Effenaar hopen we stelselmatig meer internationale en grotere artiesten naar Eindhoven te halen. Anderzijds proberen we samen in te zetten op de toegankelijkheid van het Poppodium door het beschikbaar stellen van gratis tickets via de platformen van Quiet Eindhoven en Cultuur Inclusief of investeren we in toegankelijke feesten die internationale inwoners proberen te betrekken in het Eindhovense uitgaansleven. Maar ook hier zetten we onze mensen in door hen actief te laten meedenken over technische innovaties die de muziekbeleving in Effenaar kunnen bevorderen. Met Muziekgebouw Eindhoven willen we het culturele aanbod in de regio Brainport Eindhoven aantrekkelijker maken. ASML draagt bij aan het boeken van 20 internationale topartiesten voor concerten in Muziekgebouw Eindhoven in 2024 en 2025. Zo vonden al ASML-Headliner-concerten plaats van Joe Jackson, Gladys Knight en Fish. Om te zorgen dat deze concerten toegankelijk blijven voor een breed publiek, worden via sociale partners gratis kaartjes geven aan mensen met minder middelen. Tenslotte krijgen dankzij het lanceren van een nieuw muziekprogramma basisschoolleerlingen uit de regio de kans om op het podium te staan. Door de uitbreiding van de bestaande samenwerking is het de bedoeling om 36.500 extra mensen in Brainport te bereiken met een rijk cultureel aanbod. Het zit hem zoals in al onze partnerships vooral in een open en eerlijke samenwerking, want door de krachten te bundelen maken we deze unieke regio stap voor stap aantrekkelijker voor iedereen.”

Gerelateerd nieuws

De kunst van sponsoring: Hoe Sensodyne en het Mauritshuis een unieke samenwerking startten

SponsorReport sprak met Kristel van der Linden (Hoofd Business Development Mauritshuis) en Marco Dorigo (General Manager Benelux Haleon) over hun opvallende en innovatieve samenwerking. Het ligt namelijk niet direct voor de hand dat een gerenommeerd cultureel instituut en een merk uit de tandverzorgingsindustrie – Sensodyne - samenwerken. Wat begon als een gedurfde zet is echter uitgegroeid tot een partnership die nieuwe wegen opent in merkpositionering voor Haleon en voor storytelling voor het Mauritshuis. Eva Glas (Account Director Weber Shandwick) schoof bij het gesprek aan om toe te lichten hoe beide partijen onder haar leiding bij elkaar kwamen.
Interview
Kunst & cultuur
06 mei 2025

Mooie toekomst gloort voor Circuit Zandvoort

Het nieuws dat de Dutch Grand Prix Formule 1 in 2026 voor de laatste keer wordt gehouden op Zandvoort, sloeg in december in als een bom. Met name bij autosportliefhebbers. Maar zakelijk gezien is het de enige juiste beslissing, zegt Robert van Overdijk, directeur van Circuit Zandvoort en van de Heineken Dutch Grand Prix. Over de toekomst van het circuit na 2026 maakt hij zich geen zorgen. “Ik durf te zeggen dat Circuit Zandvoort er nog nooit zo goed voor heeft gestaan als nu.”
Interview
Event
Sport
23 april 2025

Vrouwenvoetbal geen kostenpost, maar commerciële kans

Voor het eerst maakten de vijftien grootste vrouwenvoetbalclubs in Europa in het seizoen 2023/’24 meer dan 100 miljoen euro winst. De 116,6 miljoen die de clubs verdienden, was maar liefst 35 procent meer dan het jaar daarvoor. Tel daarbij op dat de tv-rechten in veel landen de komende jaren verkocht zijn, de UEFA een miljard gaat investeren in de groei van het vrouwenvoetbal en onlangs voor het eerst een transfersom van meer dan een miljoen euro werd betaald voor een speelster en het is duidelijk: vrouwenvoetbal is booming business. In Nederland is de eerste aparte vrouwen-betaald-voetbalclub in de maak: HERA United. “Het wordt tijd dat we vrouwenvoetbal gaan zien als een commerciële kans in plaats van een kostenpost’’, zegt een van de oprichters Marieke Visser.
Sport
Interview
16 april 2025