Ik merk dat in veel vergaderingen in de culturele sector die ik bijwoon de vraag voorbijkomt: Hoe inclusief zijn we nou echt als instelling? Zijn we er wel voor iedereen? Een reactie hierop: “Diversiteit is een feit en inclusiviteit is een keuze”. Vervolgens wordt er weer een aparte afspraak gemaakt om specifiek op dit thema door te praten.

Het is een bekende discussie, overal maar zeker in de cultuursector, die onder andere daarmee het witte imago al een tijd lang van zich af probeert te schudden. Daar komt nog eens bij dat er ongeveer geen subsidiënt is die inclusiviteit niet hoog op de agenda heeft staan. Het valt op dat sponsoren daarentegen nog veel minder aandacht hiervoor lijken te hebben.

Dat culturele instellingen, ook gezien hun publieke functie, de verplichting hebben om een duurzame invulling te geven aan dit thema is logisch. Een mooi voorbeeld hiervan zijn culturele instellingen die nieuwe groepen en/of individuen laten reflecteren op hun bestaande collecties of producties, dat vervolgens kan leiden tot andere interpretaties van eeuwenoude kunstwerken en theater- of muziekstukken. Door deze nieuwe interpretaties ontstaan nieuwe denkbeelden en vragen, die weer nieuwe betekenissen en inzichten opleveren. En zo kan oude kunst opnieuw en anders worden beleefd.

Daarnaast ziet men al geruime tijd dat instellingen hulpmiddelen en programma’s ontwikkelen voor bijvoorbeeld doven, slechtzienden en laaggeletterden. Daarnaast worden er programma’s ontwikkeld voor specifieke doelgroepen zoals bijvoorbeeld eenzame ouderen, migranten, transgenders en zo zijn er tal van voorbeelden. Al deze programma’s zijn relevant en de ene groep is niet belangrijker dan de andere. En dat maakt het juist zo ingewikkeld. Zelfs al wordt er gezegd dat diversiteit een feit is en inclusiviteit een keuze. De keuze is vaak het probleem. Elke groep bedienen met een eigen programma moet immers geen doel op zich zijn. Het zou voor veel instellingen daarom geen overbodige luxe zijn om hier een scherp beleid voor te hebben, zodat er juist afgewogen keuzes gemaakt worden om voor de ene groep wel nieuw programma te ontwikkelen en voor een andere groep niet.

Naast de subsidiënten, spelen de fondsen ook een grote rol in het bevorderen van inclusiviteit in de sector door grote bedragen aan dergelijke programma’s toe te wijzen. Hetgeen zeker niet slecht is. Al zie je dat hierdoor soms de inhoud van een programma niet (eens) meer voorop staat. Belangrijker is, hoe divers en inclusief is het publiek dat met de programmering wordt getrokken. Fondsen nemen op deze manier steeds meer de rol van de betrokken investeerder op zich. Het bewustzijn van het maatschappelijk rendement onder de fondsen groeit hierdoor.

Opmerkelijk is dat sponsoren hier nog weinig op inspelen. Er zijn nauwelijks partnerships die zich specifiek inzetten voor inclusiviteit bij culturele instellingen maar ook in de sport, komt het niet veel voor. Heeft het ermee te maken dat het een containerbegrip is, te veelomvattend? Of is het te onbekend? Of heeft het beestje nu nog een andere naam: maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ik ben er niet nog niet helemaal over uit, maar ik zie wel veel kansen!